wtorek, 27 września 2011

NUMERY 280-294 (od ul. Milionowej do Pl. Niepodległości)

280

Wg źródeł, które znalazłam, to bardzo zasłużony budynek dla historii Łodzi, choć nieco zapomniany. Pierwotnie były tu warsztaty mechaniczne, a na piętrze sala tańca z estradą, na której występowały zespoły teatralne oraz koncertowały i odbywały próby orkiestry i chóry wspierane przez Ludwika Geyera. Po 1860 r. „dom zabaw” przystosowano do celów mieszkalnych. Mieszkał w nim Gustaw Geyer z rodziną, a następnie jego syn Robert, zastrzelony potem przez Niemców. Po okupacji niemieckiej willę przeznaczono na przedszkole Zakładów im. Feliksa Dzierżyńskiego. Po upadku zakładu w 1990 r. budynek przeszedł w ręce firmy ubezpieczeniowej Amplico Life, która przystosowała wnętrza do potrzeb biurowych..., a teraz działa tam firma z tej samej branży o nazwie Met Life. Od siebie dodaję: jest to wolno stojąca, o eleganckiej formie, biała willa, może słowo „pałac” trochę na wyrost; lekko odsunięta od ulicy, mocno rozbudowana w głąb ulicy Milionowej. Po prawej stronie można zobaczyć kolumnowy, neoklasycystyczny portyk wejściowy. Znalazłam też następującą informację: „przy ul. Piotrkowskiej 280 po zdjęciu farby znaleziono secesyjny witraż firmy Żeleńskich, pokazujący fabrykę Geyera”. Rzeczywiście - jest! Na tylnej elewacji budynku. Może kiedyś uda mi się zobaczyć go naprawdę (czyli od strony wnętrza, jak ogląda się witraże), próba poczyniona w 2013 nieudana - w rozmowie przed domofon nie pozwolono mi wejść na chwilę do budynku i go zobaczyć (!)...

280 a

Tabliczka z takim numerem wisi na budynku przybudowanym do następnego, ogromnego obiektu, Białej Fabryki zajmującej numery 282/284. Była tu kiedyś elektrownia do niej należąca, a powstał w 1899 roku. Jeszcze w 2013 drzwi do tego budynku były... zamurowane. W 2014 zauważyłam, że "coś się dzieje"! Budynek odzyskał drzwi, elewacja jest pomalowana i odświeżona, a remont jeszcze trwa, o czym informuje charakterystyczna żółta tablica. Najprawdopodobniej będą w nim biura do wynajęcia. Będę to obserwować! Od strony ul. Milionowej budynek jest mocno rozciągnięty, widać wielkie okna, jak w oranżerii. Cały w swym kształcie jest bardzo oryginalny - nie jest to kamienica, lecz raczej rodzaj pawilonu. W 2009 roku został wpisany interwencyjnie do rejestru zabytków, aby uchronić go przez zakusami inwestora apartamentowiec.

282/284

Biała Fabryka Ludwika Geyera (1835-38); długość jej fasady to 60 m; biała, a więc otynkowana, w przeciwieństwie do budowanych później „czerwonych” fabryk, których zwyczajowo nie tynkowano z oszczędności. Była to przędzalnia bawełny; wówczas największa fabryka Łodzi. W 1839 pierwsza w Łodzi maszyna parowa i pierwszy komin. Obecnie Centralne Muzeum Włókiennictwa www.muzeumwlokiennictwa.pl. Jest to kompleks klasycystycznych budynków, jeden z najstarszych w Polsce zabytków przemysłowej architektury. Biała Fabryka mieściła pierwszą w Łodzi mechaniczną przędzalnię i tkalnię. Czteroskrzydłowa fabryka z budynkiem Starej Kotłowni pośrodku wielkiego dziedzińca, z wysokim kominem, dwiema wieżami kurzowymi i dwiema wieżami ciśnień jest unikalnym rozwiązaniem architektury industrialnej,
Jest to miejsce, o którym możnaby pisać i mówić bardzo wiele. Obecnie przeżywa swoją świetność i  jest ogromną atrakcją turystyczną, w której można ciekawie spędzić prawie cały dzień. Muzeum oferuje do oglądanie wspaniałe stałe wystawy, z których dowiemy się między innym wszystkich szczegółów o historii tych zabudowań, jak i zmieniające się wystawy czasowe. Cały zespół architektoniczny zasługuje na najwyższy podziw. Za fabryką funkcjonuje od kilku lat Skansen Łódzkiej Architektury Drewnianej. W 2014 roku odsłonięto w nim kolejny pomniczek z cyklu "Bajkowa łódź" przedstawiający Trzy Misie - rodzinkę dobranockowych bohaterów. W tym miejscu odbywa się w ciągu roku bardzo wiele ciekawych imprez kulturalnych ; i w środku, i w plenerze. Po szczegóły odsyłam do strony podanej wyżej jako link. Mały szczegół – mamy tutaj pachołki wjazdowe w kształcie rycerzy z tarczami. Dodam, że Muzeum zostało laureatem konkursu Najlepsze Wnętrze Roku, i konkursu na „Najlepszy Produkt Turystyczny Województwa Łódzkiego”.
W 2013 roku przeniósł się tutaj tymczasowo Teatr Lalek "Arlekin", którego siedziba przechodziła generalny remont, a teraz w tym samym miejscu jest siedziba zespołu ludowego "Harnam". W podwórcu fabryki stworzono restaurację "Łaźnia". Obawiam się jednak o jej losy, bo jest tak bardzo, ale to bardzo "schowana", że prawdopodobieństwo trafienia do niej kogoś, kto nie przyszedł zwiedzać muzeum, jest bliskie zeru.
TUTAJ JEST FOTOKOD!

Dalej, pomiędzy posesjami usytuowany jest Park im. Wł. St. Reymonta http://pl.wikipedia.org/wiki/Park_Reymonta_w_%C5%81odzi ze stawem na rzece Jasień, który to staw przylega bezpośrednio do "naszej" Ulicy. Na stawie fontanna w kształcie wiązki lilii wodnych zaprojektowana przez Zofię Władykę-Łuczak. W parku stoją m.in. białe, duże posągi ślimaków.

286

Klasycystyczny dworek Ludwika Geyera z 1833 roku ; pierwotne miejsce zamieszkania fabrykanta. Jest to niewielka budowla nakryta dachem czterospadowym. Fasada zdobiona znajdującym się na osi ryzalitem z facjatką, z trójkątnym szczytem. Dworek od czasu powstania ulegał licznym przebudowom. Podczas remontu w 1949 roku, odzyskał kształt dworku klasycystycznego, z kolumnami i portykiem, a dach pokryto dachówką. Dworek służył Geyerom do momentu wzniesienia rezydencji na rogu ulicy Piotrkowskiej i Rynku Górnego.
Jeszcze niedawno mieściła się tam siedziba jednego ze SKOK-ów, a teraz jest on przeznaczony na wynajem. Do 2013 roku budynek był zaniedbany, oszpecony wątpliwymi dekoracjami i pozbawiony jakiejkolwiek informacji o swojej historii. W 2014 roku wspaniała niespodzianka - został pięknie odnowiony, pomalowany i opatrzony stosowną tablicą. Można dworek zajść od tyłu, bo za nim rozpościera się otwarte podwórze, w którym mieszczą się różne firmy, zlokalizowane w kolejnej kamienicy, brzydkiej, szarej, mocno rozbudowanej, która o dziwo też nosi numer 286; oraz parking.  Co do tej sąsiadującej z nim kamienicy pełnej firm, trudno znaleźć jakiekolwiek informacje o budynku (oprócz informacji o owych firmach). Tutaj jest FOTOKOD!

Dalej mamy Plac Reymonta. Na małym zieleńcu bez ławek stoi pomnik Władysława Stanisława Reymonta wg projektu Władysława Wołosewicza, wystawiony staraniem Izby Rzemieślniczej w Łodzi w 1978 roku. Pisarz trzyma w dłoni pęk zboża. Warto zwrócić uwagę, że to już drugi pomnik tego pisarza przy tej samej ulicy.

288

Budynek biurowy powstały w latach 90. XX wieku. Przedtem stały tu od połowy XIX wieku niewielkie domy mieszkalne ze sklepikami na parterach. Ów kolejny „błękitny wieżowiec” ma 50 metrów wysokości i 12 kondygnacji. Należy do Banku PeKaO SA. Ma swoją stronę w Wikipedii.

290

Kamienica z 1896 roku wzniesiona dla rymarza Samuela Zerbego. Mieści się w niej m.in. lokal „Nasza Cukiernia” – niestety nie ma najlepszej opinii wśród internautów... Kremowy budynek ma 11 okien szerokości, 5 zdobionych, kutych balkonów oraz ozdobne pilastry na I piętrze.

292

Dom „Pod Góralem” o tym numerze można śmiało określić mianem budynku „kultowego”. Bardzo często piszą o nim różne artykuły, jako o architektonicznej ciekawostce. Na przykład: http://lodz.naszemiasto.pl/artykul/522290,tajemnice-lodzkich-kamienic-co-goral-robi-na-piotrkowskiej,id,t.html Fasada ozdobiona jest motywami podhalańskimi, a postać górala naturalnej wielkości jest umieszczona na frontowej ścianie w małym wykuszu. Jej autor to Władysław Czapliński.
Kamienica wybudowana została w 1909 roku dla Jana Witolda Starowicza, będącego wieloletnim dyrektorem zakładów włókienniczych Leonhardt, Woelker i Girbardt. Zastosowanie elementów dekoracyjnych wyżej wymienionego stylu było wyrazem patriotyzmu i gustu właściciela. Dawniej we wnękach klatki schodowej stały popiersia Adama Mickiewicza i Henryka Sienkiewicza. Brama była ozdobiona ściennymi malowidłami przedstawiającymi Tatry. W połowie 2008 roku fasada kamienicy została odnowiona.
Na fasadzie budynku umieszczona jest tablica pamiątkowa z 1964 informująca, że w tym miejscu mieścił się pierwszy sklep spółdzielczy (od 1914 roku) Spółdzielni "Wyzwolenie". Wisi także nowa szklana tabliczka informacyjna o zabytku. Nad wrotami zauważamy splecione litery SJN, datę: 1910, oraz niewielki witraż przedstawiający trzy wschodzące słońca. Podwórko niestety nie jest wyremontowane wraz z kamienicą; natomiast w tyle podwórka znajduje się mały budynek z ciekawym szczytem – warto zerknąć. Tutaj jest FOTOKOD!


294

Kamienica z końca XIX wieku należąca do Winerów. Dawniej znajdował się tu dom handlowy Bracia Płockier i Spółka. To po prostu prostokątny „klocek” bez ozdób, ale na szczęście kamienica została ostatnio pięknie odmalowana, przez co nie kontrastuje już tak brzydko z poprzedniczką!

Plac Niepodległości strona wschodnia

Na koniec spaceru kilka słów o obiektach położonych jeszcze kawałek dalej, bo choć nie mają adresu „ul. Piotrkowska”, to stoją naprzeciwko Hali Górniak, która do tejże ulicy, od strony nieparzystej, jeszcze się zalicza. Warto więc o nich wspomnieć. A obiekty te to przede wszystkim Kościół pw. św. Faustyny Kowalskiej. To nowa świątynia, powstała w latach 1997-2001. Jest ładnie zakomponowana na planie wycinka koła, obudowana cegłą klinkierową, i można przyznać, że jak na nowoczesny kościół prezentuje się bardzo miło dla oka. Kościół otoczony jest wypielęgnowaną zielenią. W stronę „wlotu” ulicy Piotrowskiej spogląda postać św. Faustyny, stanowiąca centralny element pięknej fontanny. Woda wypływała dawniej kobiecie spod stóp i z dłoni - w 2014 roku dłonie są suche (zepsuło się?...). Obok stoi głaz upamiętniający powstanie fontanny z 14.06.2008 roku (choć podobno odsłonięta została 5 października tegoż roku). Pomnik-fontannę z marmuru zaprojektował Mariusz Drapikowski, a został on wybudowany przez Społeczny Komitet Budowy Pomnika Świętej Faustyny, Patronki Miasta Łodzi. Fontanna ma swoją stronę w Wikipedii. Za kościołem na skos placu przebiega ładny, brukowany deptak (chyba jest tutaj ostatni przystanek autobusowy).

1 komentarz:

  1. Odnośnie kamienicy "Pod Góralem" Te widoczki Tatr w bramie istnieją - zauważyłem je w lutym ubiegłego roku. Zostały odsłonięte ale nie zrewaloryzowane. Możesz je obejrzeć tutaj: http://www.garnek.pl/wojci52/27498685/malowidla-z-bramy-kamienicy-pod ....i następne fotki

    OdpowiedzUsuń